Lộ Trình Học IFRS Cơ Bản Và Chuyên Sâu Thực Tế

Hiện nay, không ít người học IFRS cảm thấy mơ hồ khi bắt đầu tiếp cận hệ thống chuẩn mực quốc tế này: học từ đâu, học theo hướng nào, học bao lâu và ứng dụng ra sao?

Hiểu được thực tế đó, bài viết dưới đây Gia đình Kế toán sẽ giúp bạn xác định rõ “Lộ trình học IFRS cơ bản và chuyên sâu thực tế”, từ người mới bắt đầu đến cấp độ triển khai, chuyển đổi báo cáo tài chính tại doanh nghiệp. 

1. Tổng quan về IFRS – Vì sao cần học?

IFRS (International Financial Reporting Standards) là hệ thống chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế được ban hành bởi IASB – Hội đồng Chuẩn mực Kế toán Quốc tế. Đây là “ngôn ngữ kế toán toàn cầu” giúp các doanh nghiệp ở các quốc gia khác nhau trình bày thông tin tài chính một cách minh bạch, thống nhất và dễ so sánh.

Tại Việt Nam, hệ thống chuẩn mực kế toán doanh nghiệp hiện hành là VAS (Vietnam Accounting Standards), được xây dựng dựa trên IAS/IFRS nhưng còn giản lược, mang tính hướng dẫn hành chính, và chậm cập nhật với xu thế quốc tế.

Lợi ích khi học và áp dụng IFRS

- Tăng tính minh bạch và độ tin cậy của báo cáo tài chính

IFRS yêu cầu doanh nghiệp trình bày báo cáo tài chính phản ánh trung thực bản chất kinh tế của các giao dịch, thay vì đơn thuần tuân theo hình thức hoặc thủ tục hành chính. Nhờ vậy, thông tin tài chính được cung cấp cho nhà đầu tư, ngân hàng, cổ đông và cơ quan quản lý sẽ:

• Chính xác hơn,

• Dễ kiểm chứng,

• Và tạo dựng lòng tin cao hơn.

- Mở rộng cơ hội nghề nghiệp và thu nhập cao

Việc thành thạo IFRS giúp người học:

• Có khả năng làm việc tại các công ty đa quốc gia, FDI, Big4, doanh nghiệp niêm yết…

• Dễ dàng thi đỗ các chứng chỉ chuyên môn quốc tế như ACCA, CPA, DipIFR.

• Có lợi thế cạnh tranh khi ứng tuyển vào vị trí kế toán trưởng, CFO, chuyên gia tư vấn tài chính.

Trong môi trường doanh nghiệp toàn cầu, kỹ năng IFRS không còn là “lợi thế” mà là điều kiện cần.

- Phục vụ quá trình chuyển đổi và tăng trưởng doanh nghiệp

Học IFRS giúp doanh nghiệp Chuyển đổi báo cáo tài chính từ VAS sang IFRS để phục vụ:

• Gọi vốn đầu tư quốc tế.

• Niêm yết trên sàn chứng khoán nước ngoài.

• Hợp nhất báo cáo toàn tập đoàn mẹ – con tại nhiều quốc gia.

• Tiếp cận các nguồn vốn ưu đãi từ ngân hàng phát triển, tổ chức tài chính toàn cầu (ADB, WB…).

Việt Nam đang từng bước đưa IFRS vào hệ thống kế toán doanh nghiệp theo Quyết định của Bộ Tài chính, phê duyệt Đề án “Áp dụng chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế tại Việt Nam”. Cụ thể:

2020–2021 (Chuẩn bị): Dịch IFRS sang tiếng Việt, đào tạo đội ngũ chuyên gia, xây dựng tài liệu hướng dẫn.

2022–2025 (Áp dụng tự nguyện): Cho phép các doanh nghiệp FDI, công ty mẹ niêm yết, doanh nghiệp có nhu cầu hội nhập tài chính tự nguyện áp dụng.

Sau 2025 (Xem xét áp dụng bắt buộc): Dự kiến áp dụng bắt buộc IFRS đối với công ty niêm yết, tổ chức tài chính lớn, doanh nghiệp nhà nước quy mô lớn.

Việc học IFRS ngay từ bây giờ sẽ giúp bạn không bị tụt hậu trong lộ trình này, đồng thời đón đầu xu hướng chuyển đổi kế toán quốc gia trong thập kỷ tới.

2. Ai cần học IFRS?

IFRS không chỉ dành cho các chuyên gia tài chính cấp cao hay những người làm trong tập đoàn đa quốc gia. Trên thực tế, bất kỳ ai đang hoặc sẽ làm việc trong lĩnh vực kế toán – tài chính đều nên trang bị kiến thức về IFRS để nâng cao năng lực và bắt kịp xu thế phát triển toàn cầu.

- Kế toán viên, kiểm toán viên tại các doanh nghiệp FDI, công ty niêm yết, tập đoàn đa quốc gia

- Kế toán trưởng, giám đốc tài chính (CFO), ban kiểm soát

- Nhân sự kế toán – tài chính tại doanh nghiệp chuẩn bị IPO, gọi vốn, mở rộng quy mô

- Sinh viên, người đi làm muốn tăng cơ hội nghề nghiệp

>>> Xem thêm: Làm Thế Nào Để Chuẩn Bị Chuyển Đổi Từ VAS Sang IFRS?

3. Lộ trình học IFRS cơ bản

Việc học và ứng dụng IFRS không thể diễn ra trong một sớm một chiều, đặc biệt với những người mới chuyển đổi từ kế toán theo chuẩn VAS sang IFRS. Do đó, việc xây dựng một lộ trình học bài bản, có hệ thống là yếu tố then chốt để hiểu sâu và ứng dụng hiệu quả. Dưới đây là 3 giai đoạn quan trọng trong lộ trình học IFRS cơ bản dành cho người mới bắt đầu:

Giai đoạn 1: Làm quen với IFRS – Nền tảng tư duy chuẩn quốc tế

Ở giai đoạn đầu tiên, mục tiêu không nằm ở việc ghi nhớ các chuẩn mực cụ thể, mà là hiểu khung tư duy kế toán theo IFRS – vốn rất khác với VAS (chuẩn Việt Nam). Cụ thể:

Tìm hiểu hệ thống IFRS/IAs: Làm rõ cấu trúc và cách phân loại giữa các chuẩn mực IFRS (dành cho báo cáo tài chính quốc tế mới) và IAS (các chuẩn mực kế toán quốc tế cũ vẫn còn hiệu lực).

Nắm nguyên tắc cốt lõi của IFRS như:

• Trọng yếu (Materiality): không phải mọi số liệu nhỏ đều cần trình bày.

• Bản chất hơn hình thức (Substance over form): doanh nghiệp phải trình bày giao dịch dựa trên bản chất kinh tế thực sự, không đơn thuần là hình thức pháp lý.

Làm quen với từ vựng chuyên ngành bằng tiếng Anh, vì gần như 100% tài liệu, chuẩn mực và phần mềm IFRS hiện nay đều sử dụng tiếng Anh. Học viên cần xây nền tảng ngôn ngữ chuyên môn vững chắc để tiếp cận tài liệu gốc và bài tập thực hành.

Giai đoạn 2: Nắm vững các chuẩn mực nền tảng – Áp dụng vào thực tiễn

Khi đã hiểu khái quát IFRS, người học cần tập trung nghiên cứu kỹ các chuẩn mực cốt lõi thường gặp trong báo cáo tài chính. Một số chuẩn mực quan trọng cần nắm vững gồm:

IFRS 1 – Chuyển đổi báo cáo tài chính lần đầu sang IFRS (đặc biệt quan trọng nếu doanh nghiệp đang chuyển từ VAS sang IFRS).

IFRS 15 – Doanh thu từ hợp đồng với khách hàng.

IFRS 16 – Thuê tài sản.

IAS 1 – Trình bày báo cáo tài chính.

IAS 2 – Hàng tồn kho.

IAS 7 – Lưu chuyển tiền tệ.

Việc học không nên dừng lại ở lý thuyết, mà phải đi kèm với các bài tập thực hành, ví dụ như:

• So sánh cách ghi nhận doanh thu theo IFRS 15 và VAS.

• Hạch toán giao dịch thuê tài sản theo IFRS 16.

• Áp dụng IFRS 1 để chuyển đổi dữ liệu kế toán năm đầu tiên.

Những bài tập này sẽ giúp người học nhìn thấy rõ tác động thực tế của việc áp dụng IFRS trong doanh nghiệp Việt Nam.

Giai đoạn 3: Thực hành lập báo cáo tài chính theo IFRS – Đưa kiến thức vào hành động

Sau khi hiểu và thực hành từng chuẩn mực riêng lẻ, học viên cần bước sang giai đoạn tổng hợp: lập báo cáo tài chính hoàn chỉnh theo chuẩn IFRS. Các nội dung trọng tâm gồm:

• Lập báo cáo tài chính riêng và hợp nhất theo IFRS, bao gồm bảng cân đối kế toán, báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh, báo cáo lưu chuyển tiền tệ, thuyết minh báo cáo tài chính.

• Phân tích sự khác biệt giữa báo cáo tài chính theo VAS và IFRS, từ đó nhận biết các điều chỉnh cần thiết khi chuyển đổi.

• Thực hành các mô hình mô phỏng chuyển đổi, đặc biệt là với các doanh nghiệp FDI, công ty niêm yết hoặc đang gọi vốn – những đối tượng bắt buộc hoặc khuyến khích áp dụng IFRS.

Ở giai đoạn này, người học cần kết hợp kiến thức kế toán, kỹ năng đọc – lập báo cáo tài chính và tư duy logic để xử lý các tình huống phức tạp trong thực tế.

4. Lộ trình học IFRS chuyên sâu thực tế

Sau khi đã nắm được nền tảng IFRS và có khả năng lập báo cáo theo chuẩn quốc tế, người học có thể tiếp tục nâng cao trình độ với lộ trình học IFRS chuyên sâu, nhằm đáp ứng yêu cầu thực tế trong công tác tư vấn, kiểm toán, quản trị tài chính, hoặc triển khai IFRS tại doanh nghiệp. Dưới đây là 3 giai đoạn quan trọng trong hành trình chuyên sâu này:

Giai đoạn 4: Phân tích và xử lý tình huống IFRS thực tế – Vượt qua các nghiệp vụ phức tạp

Ở cấp độ nâng cao, học viên không chỉ dừng lại ở lý thuyết và báo cáo thông thường, mà cần nắm chắc các tình huống IFRS có tính phức tạp và đặc thù, đòi hỏi khả năng phân tích và tư duy hệ thống. Cụ thể:

Hợp nhất kinh doanh (Business Combination): Học cách xử lý các giao dịch M&A, tính lợi thế thương mại (goodwill), xác định giá trị hợp lý của tài sản và nghĩa vụ phải trả trong ngày hợp nhất.

Công cụ tài chính (IFRS 9): Phân loại và đo lường tài sản tài chính, đánh giá tổn thất tín dụng kỳ vọng (expected credit losses), phân tích công cụ phái sinh.

Thuế hoãn lại (IAS 12): Nhận diện sự khác biệt tạm thời giữa giá trị kế toán và giá trị thuế tính được, ghi nhận tài sản và nợ thuế hoãn lại.

Ngành đặc thù:

• Ngân hàng: Phân bổ rủi ro tín dụng, đo lường công cụ tài chính phức tạp.

• Bảo hiểm: Áp dụng IFRS 17 về hợp đồng bảo hiểm.

• Bất động sản: Xử lý doanh thu phân kỳ, hợp đồng xây dựng, chuyển giao quyền sở hữu…

Tình huống thực tế, case study từ doanh nghiệp thật là phần quan trọng trong giai đoạn này nhằm giúp học viên thực sự hiểu và áp dụng được chứ không chỉ học thuộc lòng chuẩn mực.

Giai đoạn 5: Triển khai IFRS tại doanh nghiệp – Từ lý thuyết đến chuyển đổi thực chiến

Việc triển khai IFRS không chỉ là nhiệm vụ của phòng kế toán, mà là dự án chuyển đổi quy mô toàn doanh nghiệp. Do đó, người học IFRS chuyên sâu cần được hướng dẫn cách:

Lập kế hoạch chuyển đổi IFRS: Xác định phạm vi, phân tích khoảng cách giữa VAS và IFRS, lên timeline triển khai, dự trù nguồn lực.

Phối hợp đa phòng ban:

• Phòng Tài chính – Kế toán: Xử lý số liệu, chuẩn hóa cách ghi nhận.

• Phòng Nhân sự: Tổ chức đào tạo nhân sự, cập nhật kỹ năng IFRS.

• Phòng CNTT: Nâng cấp hệ thống phần mềm kế toán, ERP để phù hợp với IFRS.

Kiểm soát rủi ro & tuân thủ:

• Xây dựng quy trình kiểm soát nội bộ theo thông lệ quốc tế.

• Thiết lập hệ thống kiểm toán nội bộ để đảm bảo chuẩn mực được áp dụng đúng.

• Báo cáo giám sát tiến độ và chất lượng chuyển đổi lên Ban lãnh đạo.

Ở giai đoạn này, người học không chỉ đóng vai trò người thực hiện, mà còn là người quản lý dự án IFRS nếu họ làm trong bộ phận tư vấn hoặc phụ trách tài chính của doanh nghiệp.

Giai đoạn 6: Chuẩn bị thi chứng chỉ IFRS quốc tế – Cánh cửa nghề nghiệp toàn cầu

Đối với những ai muốn chứng minh năng lực IFRS một cách bài bản và được quốc tế công nhận, chứng chỉ IFRS quốc tế là bước đi cần thiết.

CertIFR (Chứng chỉ IFRS cơ bản của ACCA): Phù hợp cho người mới bắt đầu, nhân sự kế toán, kiểm toán hoặc tài chính muốn hiểu tổng quan chuẩn mực IFRS.

DipIFR (Diploma in IFRS – Văn bằng IFRS nâng cao của ACCA): Dành cho những người đã có kinh nghiệm hoặc đã học IFRS cơ bản, thi bằng tiếng Anh, đòi hỏi khả năng phân tích và xử lý tình huống sâu.

Chuẩn bị thi chứng chỉ cần có lộ trình học cụ thể, bao gồm:

• Phân bổ thời gian học từ 2–6 tháng tùy cấp độ.

• Tài liệu học: giáo trình gốc ACCA, sách luyện đề, đề thi mẫu.

• Hình thức học: online qua video, học live cùng giảng viên, hoặc học kết hợp.

Lưu ý kỳ thi thường được tổ chức 2 lần/năm (tháng 6 và tháng 12).

Chứng chỉ quốc tế về IFRS không chỉ nâng cao năng lực chuyên môn, mà còn mở ra cánh cửa việc làm tại các công ty đa quốc gia, công ty niêm yết hoặc tổ chức kiểm toán lớn (Big4).

Thông qua bài viết này của Gia đình Kế toán, hy vọng bạn đã hình dung được một lộ trình học IFRS từ cơ bản đến chuyên sâu. Việc lựa chọn một khóa học IFRS uy tín, có tính thực hành cao, bám sát báo cáo tài chính doanh nghiệp tại Việt Nam sẽ giúp bạn tiết kiệm thời gian, học đúng trọng tâm và tránh được những sai lầm không đáng có trong quá trình chuyển đổi hoặc lập báo cáo.

>>> Tham khảo: Học IFRS Ở Đâu Tốt? Đánh Giá Các Trung Tâm Uy Tín